بسیاری از مردم برای دندان‌درد خود به سراغ مفنامیک اسید می‌روند. در حالی که دندان‌پزشکان برای تسکین درد مراجعین خود به ندرت ممکن است مفنامیک اسید تجویز کنند. همیشه برای خود من سؤال بوده است که چرا مفنامیک‌اسید به‌عنوان داروی دندان‌درد شناخته شده است و چرا با اینکه دندان‌پزشکان آن را تجویز نمی‌کنند و مناسب‌ترین مسکن برای دندان‌درد نیست، این دارو به‌عنوان مسکن اختصاصی دندان‌درد شناخته شده است؟
در این مطلب به دلایل احتمالی که مفنامیک اسید را به‌عنوان داروی دندان‌درد معروف کرده است می‌پردازیم.
تاریخ عرضه به صورت تجاری در امریکا
یکی از دلایل احتمالی که مفنامیک‌اسید به‌عنوان داروی دندان‌درد شناخته‌شده است به تاریخ عرضه عمومی آن در امریکا بر می‌گردد. ایبوپروفن و مفنامیک‌اسید هر دو در برای اولین بار ساخته شده‌اند. اگر چه پتنت مفنامیک اسید چند سال قبل ثبت شده‌بود ولی عرضه عمومی آن با نام تجاری Ponstel در سالصورت گرفت. درحالی که عرضه ایبوپروفن، (Advil، Motrin، Nurofen) در امریکا درصورت گرفت. در این سال‌ها فرصت کافی وجود داشت که مفنامیک‌اسید به‌عنوان یک ضددرد و ضدالتهاب مؤثر بر دندان‌درد در بازار به حد کافی جا بیفتد. به‌طوری که حتی بعد از عرضه رقیب موثر‌تر (ایبوپروفن) کماکان به‌عنوان داروی دندان‌درد شناخته شود. از آنجا که سیستم دندانپزشکی در کشور ما متأثر از نظام دندانپزشکی امریکا بوده است احتمالاً همین قضیه در ایران هم تکرار شده است.
شکل کپسولی و رنگ
شکل دارو و رنگ دارو بر میزان اثری که از آن به دست می‌آید مؤثر است. این جمله به نظر خنده دار می‌رسد، ولی واقعیت دارد. قسمتی از اثرات دارو احتمالاً به اثر پلاسبو (دارونمایی) ربط داشته باشد. در مطالعات نشان داده شده است که کپسول‌ها نسبت به قرص‌ها از نظر بیماران تسکین درد بیشتری ایجاد می‌کنند. شکل و رنگ مفنامیک‌اسید هم ممکن است که در رغبت بیشتر بیماران برای مصرف آن نسبت به ایبوپروفن در کشور ما مؤثر باشد.
تمایل کلی به استفاده از داروهای نامعمول
بیشتر بیماران به طور کلی تمایل دارند داروهای با نام‌های کمتر شناخته شده دریافت کنند تا داروهای معمول و در دسترس. شاید تجویز یک داروی روی پیشخوان معروف مثل ایبوپروفن که در بیشتر منازل وجود دارد، از نظر بیماران لطفی نداشته باشد و بیشتر در پی آن هستند که یک دارو که تصور می‌کنند برای تسکین درد دندان ساخته شده است برای آن‌ها تجویز شود. توضیح این قضیه که ایبوپروفن که یک مسکن و ضدالتهاب عمومی است موثر‌تر از مفنامیک اسید برای دندان‌درد است، شاید برای برخی از مراجعین دندانپزشکی قانع کننده نباشد.
اشتباه گرفتن با آنتی بیوتیک
برخی از بیماران، به اشتباه مفنامیک‌اسید را چرک‌خشک‌کن می‌دانند و تصور می‌کنند که عفونت دندان آن‌ها با خوردن این دارو از بین می‌رود. برطرف شدن درد را هم به برطرف شدن عفونت دندان ربط می‌دهند. نام دارو وشکل رایج کپسولی آن هم (در بازار ایران) روی این برداشت نادرست اثر داشته است.
وجود اثر ضد دردی کافی
مفنامیک اسید (با نام‌های تجاریPonstan، Ponalar، Ponstyl، Ponstel) اگر چه داروی انتخابی تجویز شده توسط دندان‌پزشکان برای تسکین دندان‌درد نیست اما یک مسکن از خانواده NSAID با اثرات کم الی متوسط می‌باشد. این مقدار اثر برای تسکین دندان‌درد (که اغلب درد متوسطی است) کافی می‌باشد؛ بنابراین بیماران دندانپزشکی با مصرف این دارو درست یا غلط به نتیجه مطلوب (تسکین درد) می‌رسند و دلیلی نمی‌بینند که وقتی این مسکن دردشان را تسکین می‌دهد از داروی دیگری استفاده کنند.
داروسازان و نسخه‌پیچ‌ها
دسترسی به دندان‌پزشک در کشور ما در سال‌های قبل کمتر از دسترسی به داروساز‌ها و عرضه‌کنندگان دارو بوده است. در بسیاری از نقاط کشور کماکان بسیاری از مراجعین به‌جای مراجعه به دندان‌پزشک یا حتی پزشک مستقیم به داروخانه می‌روند و برای مشکل خود راه‌حل دارویی درخواست می‌دهند. در بسیاری از نقاط کشور هم دسترسی به پزشک یا دندان‌پزشک وجود نداشته و این امر اجتناب‌ناپذیر است. در این میان عرضه‌کنندگان دارو نقش بزرگی در شکل‌گیری ذهنیت مردم در مورد دارو‌ها ایفا می‌کنند. بسیاری از نسخه‌پیچ‌ها و حتی برخی موارد خود داروسازان، مفنامیک اسید را به‌عنوان مسکن دندان‌درد به بیماران پیشنهاد می‌دهند. دلیل آن شاید به آموزش ناکافی یا مبتنی بر پایه‌های قدیمی، عدم وجود ارتباط بین‌رشته‌ای مناسب شاخه‌های مختلف علوم پزشکی، یا حتی اقتصاد داروخانه و یا باورهای خود مردم (که مفنامیک‌اسید را داروی مسکن دندان‌درد می‌دانند و داروخانه درخواست می‌کنند) برگردد.
منبع خبر