اولین دندانی که یک نوزاد در دهانش پدیدار می شود دندان شیری است ، این دندان از 6 ماهگی شروع به رشد و در نهایت پس از دوره ای از 6 سالگی شروع به افتادن می کند و آخرین دندانهای شیری در حدود سن 12 سالگی کاملا از دهان می افتند . اما در بعضی موارد شاهد نیافتادن این نوع دندان در فرزندانمان می شویم که این سوال را در ذهن ما تداعی می کند .

دندانهای شیری

دندانهای شیری به مراقبتی ویژه نیازمندند؛ زیرا این دندانها پیش زمینه رویش دندان های دائمی هستند و مراقبت هرچه بیشتر از آنها عمر و سلامت دندانهای دائمی را بیشتر می کند
دندانهای شیری معمولا از شش ماهگی شروع به رویش می نمایند و تا سن دو و نیم سالگی تکمیل می شوند.
البته زودتر در آمدن و یا تاخیر در رویش به مدت چند ماه طبیعی است. ولی اگر این تاخیر بیش از 9 ماه گردد باید به دندانپزشک مراجعه نمود.
تعداد دندانهای شیری 20 عدد است یعنی کودک در هر فک ده دندان دارد و این ده دندان در دو نیمه راست و چپ به صورت قرینه قرار دارد.
اسم این پنج دندان از خط وسط به طرف عقب عبارتند از :

• دندان پیش میانی. که بطور قراردادی با حرف A نشان داده می شود .
• دندان پیش طرفی و یا B .
• دندان نیش یا C .
• دندان آسیای اول یا D.
• دندان آسیای دوم یا E.

علت افتادن دندانهای شیری

• -علت افتادن دندان های شیری به این خاطر است که دندان های دائمی زیر دندان شیری شروع به رویش کرده و به مرور ریشه دندان شیری را می خورد و این روند تا جایی ادامه پیدا می کند که ریشه دندان شیری به کلی از بین رفته و در آخرین مرحله که دندان دائمی در دهان جوانه می زند دندان شیری می افتد.
• -هرگاه دندان های شیری در موعد خود نیفتند، می توانند باعث کج یا دیر روییدن و در مواردی نروییدن دندان های دائمی زیرین گردند.
• -کشیدن زودهنگام دندان های شیری، قوس فکی را به هم می ریزد و موجب می شود دندان های مجاور جای دندان کشیده شده را بگیرد که این موضوع شکل دندان دائمی را خراب می کند.

دندانهای شیری کدامند?

• این دندانها باید خود به خود از ریشه جدا شود و این همان زمانی است که دندان دائمی از زیر دندانهای شیری شروع به روییدن می کند
• برخی از کوکان زمانی که دندان های شیریشان در حال افتادن است، هیجان زده و خوشحال هستند، اما برخی از آن ها بسیار عصبی می شوند.
• ممکن است زمانی که دندان کودک شل شده است، کودک از والدین خود بخواهد که به او در بیرون کشیدن دندان کمک کند. بهتر است والدین میزان شلی دندان را امتحان کنند و اگر دندان به اندازه کافی شل شده بود، می توان با استفاده از دستمال تمیز دندان را بیرون کشید اما اگر دندان مقاومت کرد، نباید آن را با فشار خارج کرد و اگر در مواردی مدت زمان شل شدن دندان به طول انجامید بهتر با دانپزشک مخصوص کودکان مشورت شود.
• بعد از 12 سالگی حتما افتادن تمام دندان های شیری فرزندانتان را چک کنید.
• اگر دندان شیری تا سن 12 سالگی نیفتاد، برای کشیدن آن زود اقدام نکنید، چون ممکن است زیر این دندان، دندان دائمی نباشد. در این صورت دندان شیری را تا سن 30 سالگی می توان به خوبی استفاده کرد. پس حتما رادیوگرافی کنید تا علت واقعی عدم افتادن دندان شیری مشخص شود.

علل اصلی نیفتادن دندان های شیری

• کج بودن مسیر رویش دندان دائمی زیر دندان شیری
• نبودن دندان دائمی به طور مادرزادی؛ یعنی در بعضی موارد، فرد به طور ارثی یک تا چند دندان دائمی را ندارد، در این صورت دندان شیری مربوطه هم نخواهد افتاد.
• گیر کردن دندان شیری بین دندان های دائمی. این مسئله علل مختلفی ممکن است داشته باشد، مثل درشت بودن دندان ها و کمبود فضای کافی و تحت فشار بودن دندان ها

آیا مراقبت از دندانهای شیری اهمیت دارد؟

آری: این اهمیت به این دلیل است که دندان های شیری علاوه بر وظایف معمولی یک دندان (جویدن ، تکلم ، حفظ شکل و زیبایی چهره) وظیفه خاصی دارند.

دندانهای شیری کودکان

حفظ فضای لازم برای رویش دندانهای دائمی، وظیفه مهم دندان های شیری است. هرگاه دندان های شیری نتوانند این وظیفه را بخوبی انجام دهند، رویش دندان های دائمی زیرین دچار اشکال می شود. به عبارت دیگر رویش صحیح دندانهای دائمی ارتباطی نزدیک به وجود دندانهای شیری تا سنی خاص دارد بگونه ای که هرگاه دندان های شیری زودتر از زمان طبیعی کشیده شوند، یا آنکه بیشتر از مدت لازم در دهان باقی بمانند، ممکن است رویش دندان های دائمی زیرین دچار اشکال شود. این مطلب را می توان اینگونه تشریح کرد که کودک هنگام تولد معمولا دندانی ندارد اما اینکه پس از مدتی دندان هایی در دهان وی پیدا می شود به این دلیل است که جوانه های سازنده دندان قبل از تولد در داخل استخوان فک شروع به تشکیل شدن می نمایند. پس از تولد کودک و با گذشت زمان این جوانه ها کاملتر شده، دندان های را بوجود می آورند که به آنها دندانهای شیری می گویند.

در خاتمه چند نکته را در مورد درمان این مشکل متذکر می‎شویم

• مرتبا دندانهای فرزند تان را کنترل کنید و لازمه این کار این است که اطلاعات کاملی از سن رشد و افتادن دندانها در فرزند تان داشته باشید.
• در صورتی که متوجه رویش دندان دائمی شدید بدون اینکه دندان شیری بیفتد سریعا به دندانپزشک مراجعه فرمایید تا نسبت به کشیدن دندانهای شیری اقدام گردد
• دندانی که کج در آمده معمولا جای نگرانی ندارد و در صورتی که به موقع تشخیص داده شود و نسبت به کشیدن دندان شیری اقدام گردد به مرور به جای اصلی خود برمیگردد. در مورد این بچه من به والدین توصیه کردم که به فرزندشان تذکر بدهند که به مرور با زبانشان به دندان دائمی که کج در آمده از پشت فشار بیاورند تا به اصلاح رویش دندان کمک کند و این اتفاق واقعاً می افتد