پروتز دندان و انواع آن

پروتز دندان ثابت

پروتز ثابت دندان همان چیزی است که در بین عموم جامعه با عنوان روکش دندان مرسوم است. پروتز ثابت خود بر دو نوع است :

1. روکش تک واحدی دندان

   معمولا دندان زمانی نیاز به روکش دارد که به علتی ساختار دندان ضعیف شده و نیاز به حفاظت و حمایت با روکش دارد و یا بعضا دلایل زیبایی لزوم وجود روکش را منجر می شود. گاهی به دلیل نقص عملکرد دندان ( مشکلات فانکشنال ) ، روکش به کمک سیستم جویدن و مضغ فرد می آید.

2. بریج دندان

   یکی دیگر از انواع پروتز ، بریجهای دندانی هستند . آنچه که بیشتر با عنوان پروتز ثابت دندان در بین جامعه مرسوم است همین نوع پروتز دندان است. این نوع پروتز ، در واقع زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که فرد یک یا تعداد بیشتری از دندانهای خود را از دست داده و در عین حال هنوز حداقل یک دندان در جلو و یک دندان در عقب دندان از دست رفته وجود دارد. به این ترتیب با تراش دو دندان مجاور ناحیه خالی از دندان ، یک پل (bridge ) بین دندانهای پایه زده می شود تا ناحیه خالی از دندان پر شده و دوباره توانایی جویدن و زیبایی به فرد باز گردد.

پروتزهای دندانی متحرک

گاهی به دلایل متعدد نمیتوان از پروتزهای دندانی ثابت رای جایگزینی دندانهای از دست رفته استفاده کرد. در این صورت پروتزهای متحرک به کمک افزاد بی دندان یا با تعدادی دندان از دست رفته و دندانپزشکان می آید. پروتز متحرک همانطور که از نام آن بر می آید به راحتی داخل دهان گذاشته و یا برداشته میشود .
پروتزهای دندانی متحرک بر سه نوع اند:

1. پروتز دندانی پارسیل

   آن چیزی که در بین عموم جامعه با عنوان « دندان تکه ای » موسوم است همین نوع از انواع پروتز هستند. پروتز پارسیل خود انواع گوناگونی دارد : برای مثال پروتزهای پارسیل تمام آکریل ( فلیپر ) ، معمولا به عنوان یک درمان موقتی در بسیاری از موارد مورد استفاده قرار می گیرند. نوع دیگر پروتزهای پارسیل پروتزهای کرم کبالت است که از قدیم الایام به عنوان درمان بی دندانیها با انتهای آزاد ( کسانی که دندانهای خلفی _دندانهای عقبی _خود را از دست داده اند و دندانی جهت پایه برای پروتز ثابت ندارند ) یا کسانی که به هر دلیل نمیخواهند از پروتز ثابت دندان استفاده کنند مورد استفاده قرار می گرفته است. این انواع پروتز شامل ترکیب آکریل ( بخش صورتی دست دندان « لثه پروتز ») و آلیاژ فلزی هستند کهکه بخش عمده آن را کرم و کبالت شامل میشود .معمولا به علت فلزی بودن گیره ها ظاهری نا خوشایند دارند. به همین علت امروزه انواع دیگری از پروتز پارسیل طراحی شده که بخش فلزی آن نیز به صورت رنگ دندان میباشد و به آنها پروتز پارسیل felexite گفته میشود.

2. پروتز کامل دندان یا دست دندان

   حتما دست دندانهای پدر بزرگها و مادر بزرگها را دیده اید. این نوع از پروتز متحرک برای افرادی مورد استفاده قرار میگیرد که تمام دندانهای خود را از دست داده اند . هر چند امروزه با پیدایش ایمپلنتهای دندانی ، استفاده از این انواع پروتز متحرک کمتر شده، اما هنوز به عنوان کم هزینه ترین درمان بی دندانی مورد استفاده قرار میگیرد. پروتز کامل نیز دارای دو نوع معمولی و لثه نرم است . نکته مهم این که پروتز کامل دندان از دو بخش تشکیل میشود یکی دندانها که سفید هستند و دیگری بخش صورتی پروتز که در بین بیماران با عنوان « لثه پروتز » موسوم است. این بخش لثه پروتز باید مستحکم باشد که بتواند کارآیی لازم را داشته باشد.

   شاید این سوال پیش بیاید که "پس نقش پروتزهای کامل یا پارسیل با لثه نرم چیست ؟" در واقع لثه نرم به صورت یک لایه با ضخامت ۱-۲ میلی متری در زیر لثه سخت پروتز به مدت کوتاه استفاده میشود تا تورم یا التهابات لثه بیمار برطرف شده و بستر مناسبی برای دریافت پروتز با لثه سخت فراهم شود. اگر پروتز با لثه نرم قرار باشد که به طور دایم مورد استفاده قرار بگیرد ، هرچند در ابتدا استفاده از آن بسیار راحت تر است اما نه تنها کار آیی آن بسیار پایینتر است بلکه باعث تخریب بافت لثه باقیمانده در دهان فرد میشود. در عین حال تمیز نگه داشتن پروتزهای قابل انعطاف ( لثه نرم ) بسیار سخت تر است و احتمال رشد انواع باکتریها و قارچها در خلل و فرج آنها زیاد است.

3. اوردنچر

   اوردنچر نیز نوعی درمان پروتز دندانی متحرک است که در واقع دست دندان کاملی بوده که روی دو پایه دندانی یا چند پایه ایمپلنت می نشیند. به نسبت پروتز کامل دندان راحت تر است اما به هر حال متحرک است و راحتی آن از پروتز ثابت دندان کمتر است.

دکتر بهاره سپهریان