جراحی دندان عقل نهفته و مراقبت بعد از آن
دندان نهفته چیست؟ گاهی فک فرد، به اندازه ی کافی جا ندارد تا دندان های عقل به صورت کامل رویش پیدا کنند و این باعث می شود که بخشی از دندان یا تمام دندان در لثه پنهان باقی مانده و روی آن با استخوان، بافت مخاطی و یا هر دو پوشیده می شود.
سومین دندان آسیا یا همان دندان عقل بین سن ۱۷ تا ۲۱ سالگی در می‌آید. دهان یک فرد معمولی به راحتی ۲۸ دندان از ۳۲ دندان را در خود جای می‌دهد. از آنجایی که دندان عقل آخرین دندانی است که درمی‌آید، غالباً فضای اندکی برای دربرگرفتن دندان وآناتومی آن وجود دارد. برخی از ما با دندانهای عقل خود مشکلی نداریم، اما عده‌ای دچار ناراحتی‌های دردناکی می‌شوند که چاره‌ای جز کشیدن سریع دندان عقل باقی نمی‌ماند.
معمولاً انسان چهار دندان عقل دارد:
- بالایی چپ
- بالایی راست
- پایینی چپ
- پایینی راست
البته گاهی اوقات به خاطر ساختار ژنتیکی شخص، تعداد دندانهای عقل از این کمتر است، به طوری که طبق برآوردها، حدود ۲۵% از اشخاص یک یا چند دندان عقل کم دارند.
انواع دندان عقل:
دندانهای عقل ممکن است به صورت روییده , نیمه نهفته و یا دندان عقل نهفته باشند و حتی ممکن است اصلا وجود نداشته یا بیش از یک دندان عقل نهفته در هر سمت باشند. رویش دندانهای عقل نیاز به وجود فضای کافی در استخوان فک داردو اگر فضای کافی در قوس فکی وجود نداشته باشد دندان به صورت نهفته یا نیمه نهفته باقی میماند.
تشخیص وجود یا عدم وجود نهفتگی در دندان
دندان های عقل بالاترین شیوع نهفتگی را دارند و علت آن تغییر رژیم غذایی انسانها در طول سالیان میباشد. لزوم بررسی وجود یا عدم وجود و نهفتگی دندانهای عقل امری ثابت شده است و به وسیله ی یک رادیو گرافی ( ترجیحا پانورامیک) قابل بررسی میباشد.
لزوم کشیدن دندان عقل
اگر دندان عقل به طور کامل درآمده باشد، عملکردی طبیعی داشته و بدون درد، پوسیدگی یا بیماری باشد، بافت لثه آن سالم و بهداشت دندانها به خوبی رعایت شود، کشیدن دندان عقل ضرورتی ندارد. البته جرم‌گیری منظم، معاینه سالیانه و رادیوگرافی دوره‌ای دندانهای عقل را نیز نباید فراموش کرد تا هر گونه تغییری به موقع تشخیص داده شود. دندان پزشکان، جراحی کشیدن دندان عقل را هنگام ارتودنسی یا انجام دیگر درمان‌های دهان و دندان توصیه می‌کنند.
مشکلات ناشی از دندان عقل نهفته
-
پوسیدگی دندان
پلاک و ذرات غذا اطراف بخش از لثه بیرون زده دندان عقل جمع میشود و به پوسیدگی دندان عقل و یا دندانهای کناری منجر میشود.
- ورم و درد لثه
دندان عقل کج یا کامل درنیامده زیستگاه باکتری‌ها است و عفونت لثه‌های روی دندان را در پی دارد. این عفونت با درد، نفس بدبو، حرکت محدود فک و ورم همراه است.
- به هم فشردگی دندانها
دندان عقل هنگام درآمدن دندان کناری را فشار می‌دهد و باعث کج شدن آن میشود. به این ترتیب مشکل به هم فشردگی و نامرتبی دندانها به وجود می‌آید که از آن با اصطلاح مال اکلوژن نیز یاد می‌کنند.
-
دندان عقل نهفته و تشکیل کیست
تشکیل کیست یا تومور در اطراف دندان عقل نهفته مشکل شایعی است که به تخریب استخوان فک پیرامونی و دندانهای مجاور می‌انجامد. درمان این عارضه‌ها عموماً پیچیده و گسترده است.
نحوه عمل جراحی دندان عقل
عمل ۴۵ دقیقه یا کمتر زمان می‌برد.یکی از انواع بیحسی یا بیهوشی زیر را دریافت خواهید کرد تا در هنگام برداشته شدن درد کشیدن دندان را احساس نکنید
-
موضعی:
پزشک با یک تزریق نووکائین در لثه، دهانتان را بی‌حس می‌کند. همچنین ممکن است از طریق تنفس اکسید نیتروس، یا گاز خنده، دریافت کنید تا در طول عمل ریلکس شده یا حتی به خواب بروید. کمی بعد از عمل هوشیاری‌تان را باز خواهید یافت.
- آرام‌بخشی سطح ۴:
پزشک دهانتان را بی‌حس کرده و همچنین از طریق ورید بازویتان داروهایی را به شما تزریق می‌کند که باعث خواب‌آلودگی‌تان می‌شوند. ممکن است در تمام طول عمل به خواب بروید.
- عمومی:
در این حالت، یا از طریق تزریق وریدی دارو دریافت می‌کنید، و یا از طریق یک ماسک گاز تنفس خواهید کرد. در تمام طول عمل به خواب خواهید رفت و ممکن است حدوداً یک ساعت بعد از مراحل کشیدن دندان هم بیدار نشوید. ممکن است پزشک مجبور شود برای کشیدن دندان عقل نهفته، لثه‌ها یا استخوانتان را ببرد. در این صورت، او زخم‌ها را با بخیه می‌بندد تا زودتر خوب شوند. معمولاً بخیه‌ها ظرف چند روز از بین می‌روند. او همچنین در دهانتان چند تکه گاز قرار می‌دهد تا خون ریخته شده در دهانتان را به خود بکشند.
مراقبت بعد از جراحی دندان عقل
- بهبود محل دندان عقل کشیده شده، حدودا ۵ تا ۷ روز طول می کشد.
- در صورت آسیب دیدن فک، این بهبودی تا ۶ ماه هم به طول می انجامد.
- برای کنترل خونریزی در روز اول، یک تکه گاز تمیز و مرطوب روی محل جراحی قرار داده و فشار دهید. فشار اعمال‌شده بعد از ۴۵ دقیقه خونریزی را متوقف می‌کند.
- چای کیسه‌ای با مزیت داشتن تانیک اسید که به انعقاد خون کمک می‌کند، یک جایگزین مؤثر برای گاز است تا از خونریزی جلوگیری کند.
- درصورتی‌که دندان عقل نهفته باشد و باید آن را از سطح زیرین خط لثه کشید، ممکن است در عمل جراحی از بخیه استفاده شود. اگر بخیه‌ها قابل‌حل نباشند، مدتی پس از عمل جراحی باید اقدام به کشیدن بخیه‌ها کرد.
- انتظار متورم شدن صورت بعد از کشیدن دندان عقل وجود دارد. برای از بین بردن تورم صورت، یک کیسه یخ روی آن قرار دهید. کیسه یخ باید به مدت ۱۰ دقیقه روی محل متورم شده قرار داده شود سپس به مدت ۲۰ دقیقه برداشته شود و این کار چند بار تکرار شود. در ۲۴ ساعت اول بعد از کشیدن دندان اغلب لازم است که این چرخه تکرار شود.
- برای جلوگیری از درد زیاد، مسکن تجویز شده توسط پزشک را حتما مصرف کنید.
- برای جلوگیری از عفونت دندان، آنتی بیوتیک برای شما تجویز می شود که حتما سر موقع و مرتب مصرف شود.
خوردن غذا بعد از کشیدن دندان عقل
- بعد از عمل جراحی فوق به هیچ وجه غذای گرم مصرف نکنید. شما می توانید یک سوپ پر از مواد مغذی را بگذارید تا خنک شود و سپس میل نمایید.
- سعی کنید در همان روز اول مقدار زیادی شیر و مایعات و آب میوه میل کنید تا جبران آب از دست رفته بدنتان را کند.
- دوست دارید کمی از دردتان التیام یابد کافیست ۳۰ دقیقه بعد از عمل یک بستی میل نمایید.
- بعد از یک روز مجددا به رژیم غذایی قبلی خود بازگشته و تا جایی که می توانید از سمت مخالف که دندان را کشیده اید برای خوردن و جویدن استفاده نمایید.
- یک روز بعد از عمل می توانید با کمی اب نمک محیط دهان خود را شستشو دهید تا از هر گونه میکروب و خون آبه پاک شود.
آیا جراحی دندان عقل دردناک است؟
بطور کلی کلیه جراحی هایی که در مطب انجام میشود چنانچه بیمار بی حسی خوبی داشته باشد دردی احساس نخواهد کرد که این مورد برمیگردد به روش تزریق ماده بی حسی ،نوع ماده بی حسی و مهارت دندانپزشک در تزریق ماده بی حسی در جایگاه صحیح آن. البته هر چه تروما و جراحت های ایجاد شده و فشار های بوجود آمده در حین جراحی بیشتر باشد مشکلات و دردو ناراحتی بیمار بعد از از بین رفتن بی حسی بیشتر خواهد بود که با استفاده از داروها ی تجویز شده کنترل خواهد شد. در مواردی هم که دندانها دارای عفونت باشند ممکن است داروهای بی حسی اثر مناسب نگذارند و بیمار در حین عمل درد داشته باشد. بهتر است یعد از جراحی دندان حتما تا چند نوبت، قرص مسکن مصرف کنید.
خطرات احتمالی کشیدن دندان عقل
- درد
- خونریزی
- تورم
- باز بودن مدام سینوس‌ها
- بیحسی لب پایینی
معایب نگه داشتن دندان عقل در دهان
- انتقال و جابه جایی دندانهای اطراف
- درد در فک
- اختلال در عملکرد طبیعی سینوس ها
قطعا جواب بله است، با این وجود با توجه به حساسیت جراحی، نزدیک بودن دندان عقل به اعصاب و عروق خطرناک بهتر است این جراحی توسط متخصص فک و صورت انجام گیرد. بدین ترتیب این جراحی با حداقل عوارض و در حداقل زمان ممکن انجام میشود، و عوارض بعد از جراحی به حداقل میرسد.
