پوسیدگی دندان ها یکی از فراگیر ترین بیماری هاست اما دندان پزشکی مدرن گام های بلندی در جهت مبارزه با پوسیدگی دندان برداشته است. مطابق با تحقیقات علمی و کلینیکی، دندان پزشکان و محققان به سمت یک رویکرد جدید در دندان پزشکی روی آوردند که به طور اختصاصی دندان های افراد را مورد بررسی قرار می دهند و یک روش کلی برای درمان تمام این بیماری ها ارائه نمی دهند. روش های قدیمی برای از بین بردن پوسیدگی دندان ها که شامل دریل کردن ناحیه پوسیده و پر کردن آن می شود نمی تواند این وضعیت را تغییر دهد و خطر عفونت های بعدی همچنان وجود دارد. در این روش هر فرد به تنهایی میزان ریسک و احتمال پوسیدگی دندان هایش بررسی می شود و روش های بازدارنده با توجه به شرایط هر فرد اتخاذ می شود.

پوسیدگی دندان و مراحل عفونت های متحرک دندان

دهان یک اکوسیستم و یک ارگان زنده از بدن انسان است که به طور مداوم با عوامل خارجی دیگر در ارتباط است. دندان ها دارای یک پوشش بیرونی به نام مینای دندان هستند. این پوشش یک نوع پوشش کریستالی و معدنی است که حاوی کلسیوم و فسفات است. و این سطح همیشه با بزاق دهان در ارتباط است و بزاق دهان نقش اساسی در طبیعی نگه داشتن محیط دهان و همچنین ایجاد تعادل در اسید داخل دهان ایجاد می کند.

میزان اسیدی شدن دندان با مقیاس ph نشان داده می شود و این میزان مشخص کننده سطوح اسید در دهان می باشد. زمانی که شاخص اسیدی شدن دهان یک باشد به این معناست که دهان به شدت اسیدی است اما زمانی که شاخص اسیدی شدن دهان 14 باشد به این معناست که میزان اسید دهان در سطح بسیار پایینی قرار دارد.

اسیدهای به وجود آمده در دهان به پلاک های دندان می چسبند واین پلاک ها موجودات ریز مانند باکتری هستند که بر روی سطح دندان ها سفت می شوند و فرم می گیرند. وقتی شما غذای شیرین یا کربوهیدرات می خورید این مواد در دهان تبدیل به اسید می شوند و میزان اسید دهان را بالا می برند. و در این حالت فسفات و کلسیوم بیشتری به سطوح دندان ها می چسبد و منجر به پوسیدگی سطحی دندان ها می شوند. سطوح زیرین مینای دندان یعنی عاج دندان و ریشه ی دندان جنس نرم تری دارند و قابلیت پوسیدگی آنها بسیار بالاست. برای مثال، زمانی که مینای دندان ها خراب میشوند ریشه ی دندان ها به سرعت و حتی در طی یک هفته و در سطح اسید 6.2-6.8 نیز خراب می شوند.

ارزیابی فردی شاخص ریسک پذیری

ممکن است تعجب آور باشد که برخی از افراد با عادت های زندگی یکسان دچار پوسیدگی دندان می شوند اما برخی دیگر دندان های سالمی دارند. دکتر جون فدرسون یک محقق در زمینه ی دندان پزشکی است که به معرفی پوسیدگی دندان ها در سال 2002 پرداخته و بیان کرده است که پوسیدگی دندان ها و سلامت دندان ها بستگی به دو عامل کلی دارد. این دو عامل شامل: آسیب شناسی (علل به وجود آمدن پوسیدگی) و رعایت اصول بهداشتی است. هر فرد به طور انحصاری درجاتی از این2 فاکتور مهم را در نحوه ی زندگی و عادات خود رعایت می کند. اما چالشی که با آن روبرو هستیم این است که بتوانیم این تعادل را ایجاد کنیم و چگونه بتوانیم با توجه به این 2 فاکتور به محافظت و سلامت دندان ها بپردازیم و از پوسیدگی آنها جلوگیری کنیم.

ارزیابی دندان ها

در این مرحله بررسی دقیق دندان ها برای مدیریت پوسیگی های دندان به وسیله ی روش ارزیابی خطرات (CAMBRA) انجام می گیرد.

دندانپزشکی مدرن می تواند میزان ریسک خرابی دندان ها را اندازه گیری کند و بر اساس این ارزیابی ها توصیه هایی خاص برای هر فرد ارائه دهد.

روش های جلوگیری شامل روش های آسیب شناسی و روش های پیشگیری است. این روش ها شامل شناسایی بیماری و شناسایی ریسک فاکتورهایی است که باعث ایجاد پوسیدگی دندان می شوند. در این روش اندازه گیری میزان ریسک به صورت عددی است. تعیین دقیق ریسک های پوسیدگی دندان ها از طریق پرسش های دقیق، علمی و معتبر از بیمار صورت می گیرد.

شناسایی بیماری

در این مرحله پزشک سه روش تشخیصی دارد که می تواند به تشخیص پوسیدگی دندان ها بپردازد و مرحله پوسیدگی را مشخص کند.

1. مشاهده ی دندان ها: در برخی از پوسیدگی ها ی دندان پزشکی می توان با نگاه کردن به دندان میزان پوسیدگی را حدس زد.
2. عکس برداری با اشعه x: با این وسیله می توان میزان پوسیدگی های اولیه را تشخیص داد.
3. مشاهده لکه های سفید روی دندان ها: این اولین نشانه ی پوسیدگی است که در نواحی مجاور دندان ها ایجاد می شود و معمولا در این مرحله از پوسیدگی در دندان ها می توان آنها را با استفاده از فلوراید درمان کرد.

ریسک فاکتورها

برخی از ریسک فاکتورها وجود دارند که منجر به افزایش احتمال بیماری و عفونت در دندان های افراد می شوند. این ریسک فاکتورها ممکن است منجر به بیماری های دندان شوند و الزاما دلیل پوسیدگی های دندان نمی باشند.

• پلاک های دندان: زمانی که این پلاک های دندان را بتوان با چشم دید به این معناست که حجم این پلاک ها روی دندان بسیار زیاد شده اند و میزان اسید در دهان این بیماران افزایش پیدا می کند که می توانند احتمال افزایش پوسیدگی را بالا ببرد.
• ترشح کم بزاق دهان: این امر منجر به خشکی دهان می گردد و اگر بزاق دهان افراد قدرت خنثی کردن میزان اسید دهان را داشته باشد می تواند در برا بر پوسیدگی از دندان ها محافظت کند.
• عوارض برخی از داروها: بسیاری از داروها می توانند منجر به خشکی دهان گردند. همچنین برخی از بیماری ها موجب کاهش بزاق دهان می گردد و این امر باعث افزایش میزان پوسیدگی دندان ها می گردد.
• خوردن مداوم از خوراکی های مضر: خوردن شکر، کربوهیدرات های تصفیه شده، و همچنین خوردن غذاهای اسیدی می تواند سطح اسید تولید شده در دهان و باکتری BAD را افزایش دهد.
• تشخیص و پیشگیری: امروزه می توان آزمایش های مختلفی برای احتمال ایجاد پوسیدگی دندان ها انجام داد. در این آزمایشات بخشی از پلاک دندان ها مورد آزمایش قرار می گیرند تا بتوان مشخص کرد که آیا این پلاک ها می توانند منجر به تولید باکتری گردنند. همچنین یک وسیله برای تخمین زدن میزان اسید و باکتری دهان در 15 ثانیه اختراع شده است و این وسیله میزان باکتری دهان را از 0 تا 1500 که میزان آن ریسک پایین و از 1501-9999 که این میزان ریسک بالا محسوب می شود، را میسنجد.

این وسیله می تواند میزان ریسک اسیدی بودن دهان هر فرد که منجر به پوسیدگی دندان ها می گردد به طور مجزا تشخیص دهد.